Soms is Twitter meer dan zomaar een online café waar rechtse rakkers, politici en journalisten samenkomen. Afgelopen zomer was ik met m’n ouders aan zee toen ik een bericht kreeg van iemand die ik niet kende. Jelle had een startup in de medische technologie en vroeg of ik vrij was voor een copy-opdracht. Het was mijn eerste week als freelancer - maar dat wist de buitenwereld nog niet - en plots kwam dit op mijn pad terecht. ‘Tuurlijk!’, stuurde ik terug, ‘we kunnen gerust morgen eens Zoomen als dat handig is?’
Een dag later zat ik in een call met Jelle, zijn vrouw Els en hun collega Evelyn. In 2017 was Jelle samen met een vriend emma.health begonnen, een bedrijf dat ‘op basis van DNA-analyse mensen inzichten geeft in wie ze zijn’.
Dat klinkt als de Belgische tegenhanger van Ancestry of 23andMe, bedrijven die mensen op basis van een speekselstaal hun volledige stamboom voorschotelen. Vaak geven ze ook een overzicht van de erfelijke ziektes die je kan oplopen - van Parkinson tot Alzheimer. Wanneer het in de media over die startups gaat, wordt er dan ook vooral gefocust op ethische vraagstukken. Het is nog net niet zo hevig als in Le Tout Nouveau Testament, de film waarin de dochter van God per ongeluk naar iedereen een SMS stuurt met zijn of haar sterfdag.
De resultaten die de gebruikers van Jelle’s startup emma.health krijgen zijn gelukkig minder drastisch, want hun focus ligt volledig op levensstijl. Zo wordt er geanalyseerd hoe goed je op bepaalde voedingsstoffen reageert en hoe jouw lichaam met zaken als stress of slaaptekort omgaat. Wie veel sport komt te weten welke sporten genetisch het beste bij hem of haar passen en hoe hoog de kans op blessures is.
Alles is gebaseerd op wetenschappelijk DNA-onderzoek en wordt gecombineerd met een analyse in een universitair laboratorium, maar emma.health wilde in de copywriting alvast af van dat medische gevoel. Niet dat het lachen-gieren-brullen moest zijn, maar toch net iets menselijker dan droge cijfers.
Tijdens het herschrijven van die rapporten raakte ik gefascineerd door het onderzoek. Hoe boeiend moet het zijn om die zaken over je eigen lichaam te weten? Ik voel me zowel op fysiek als mentaal vlak helemaal prima, maar ben van nature wel nieuwsgierig. Toen ik aan het eind van mijn opdracht de vraag kreeg om zelf zo’n test af te laten nemen als bedankje, hapte ik dan ook toe.
Niet veel later kreeg ik een pakket toegestuurd, waar een folder met wat info en een staafje stak. Dat moest ik een minuut tegen de binnenkant van mijn wang houden en daarna terugsturen. That’s it.
Een week of drie ging voorbij. Ik had een envelop op de post gedaan maar dacht niet meer aan de test, tot ik een mail kreeg van de dokter. Twee artsen die met emma.health samenwerken gingen samen mijn resultaten overlopen.
Plots voelde ik dat er misschien wel wat op het spel stond. Wat als zou blijken dat wat ik dagelijks eet eigenlijk super slecht voor mijn lichaam is? Of dat ik een verhoogd risico op hart- en vaatziekten heb?
Tijdens de call werd ik al snel gerustgesteld. De meeste zaken waren zeer voor de hand liggend. Dat ik nooit in staat zal zijn om snel veel spieren te kweken, was geen wereldschokkend nieuws. Ik heb jarenlang atletiek op het hoogste niveau gedaan, maar leek ook toen op een wandelende set tandenstokers.
Een uur lang leerde ik de meest uiteenlopende zaken over wat mijn DNA me vertelt over m’n lichaam. Dat ik transvetten makkelijk verteer - wat vrij uitzonderlijk is. Dat ik slecht ga op cafeïne en heel blessuregevoelig ben.
Heb ik er iets mee gedaan? Ja en nee. 's Middags laat ik de salami al eens liggen en kies ik voor hummus. Koffie drink ik sowieso al bijna een jaar niet meer, maar ook met zwarte thee spring ik nu zorgvuldiger om. Ik let wat meer op mijn slaap - niet makkelijk wanneer je net een eigen bedrijf hebt opgericht. Toch is er anderzijds ook minder veranderd dan wanneer ik bijvoorbeeld nog op hoog niveau zou sporten of zou willen vermageren. Voor die mensen is zo’n testen absoluut een aanrader.
Toch ben ik vooral blij dat ik het eens zelf ervaren heb. Dit is nog maar het begin van een medische revolutie die de gezondheidszorg op haar kop kan zetten, door ‘genezen’ definitief te vervangen door ‘voorkomen’. Er zijn nog heel veel ethische vraagstukken die opgelost moeten worden - als dat zelfs mogelijk is - en er moet op een zéér zorgvuldige manier met data omgesprongen worden maar het beste moet nog komen.